เมื่อต้นสัปดาห์ (วันที่ 11 ตุลาคม 2560) ที่ผ่านมา ได้มีโอกาสไปพูดคุย เสวนาเล็กๆ เกี่ยวกับการวิเคราะห์โครงการของบริษัท คอนซัลแทนท์ ออฟ เทคโนโลยี จำกัด (COT) มีประเด็นแนวคิดเกี่ยวกับการกำหนดช่วงระยะเวลาโครงการ น่าสนใจครับ เดี๋ยวจะอัพเดตลงในโพสต์นี้ครับ
เริ่มจากการนับจุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดอายุโครงการ
สมมติว่าเราได้ทำการศึกษาออกแบบและวิเคราะห์โครงการเสร็จแล้ว ก็ตัดสินใจว่าจะเริ่มลงทุนโครงการ (ผลการวิเคราะห์บอกเราว่า..คุ้ม สมมตินะ) จุดที่เราทำการตัดสินใจเดินหน้า ตรงนี้นักเศรษฐศาสตร์เรียกกันว่า ปีที่0 และจะเริ่มนับค่าใช้จ่าย นับรายได้ กันจากจุดนี้เป็นต้นไป ส่วนค่าใช้จ่ายก่อนหน้านี้ เรียกกันว่า ต้นทุนจม ต้นทุนสูญเปล่า หรืออะไรก็แล้วแต่ ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Sunk Cost หมายถึงว่าต้นทุนส่วนนี้ยังไงๆ ก็ต้องจ่ายไปอยู่แล้ว ไม่ว่าจะเดินหน้าหรือยกเลิกโครงการก็ตาม เราจึงตัดออกไปจากระบบการวิเคราะห์ความคุ้มค่าของโครงการ
-------------------------------------------------------------------------
ทีนี้เมื่อเริ่มลงทุนเดินหน้า ช่วงแรกๆ ก็จะเป็นการก่อสร้าง ติดตั้งเครื่องจักร เครื่องมืออุปกรณ์ ฯลฯ สารพัด ตามที่ได้ออกแบบไว้ งานส่วนนี้เสร็จแล้วก็เป็นการดำเนินโครงการ หรือดำเนินงาน หรือให้บริการ แล้วแต่จะเรียก อาจจะเป็นสิบปี ยี่สิบปี สามสิบปี ตามความเหมาะสม หรือตามอายุการใช้งานของสิ่งที่เราลงทุนก่อสร้างไปว่าจะหมดอายุเมื่อไหร่
-------------------------------------------------------------------------
มาถึงตอนท้ายๆ ว่าจะวิเคราะห์โดยใช้อายุโครงการไปกี่ปีดี? จากในรูปจะเห็นว่าช่วงระยะสุดท้าย (แถบสีเขียว) หากเราคิดเฉพาะจุดสิ้นสุดที่จะวิเคราะห์ช่วงดำเนินโครงการ ซึ่งเป็นปกติของโครงการทั่วไป ค่าใช้จ่ายต่างๆ ในช่วงนี้เรามักเรียกกันว่า "ต้นทุนโครงการ" แต่ถ้าหากเราจะวิเคราะห์ให้จบสิ้นกระบวนความไปจนถึงการจัดการซากของเสียที่เหลือจากการดำเนินโครงการหรือรวมไปถึงการฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมหรือธรรมชาติให้กลับมาสู่สภาพเดิมมากที่สุด ก็เป็นการวิเคราะห์ตั้งแต่ต้นจนจบของสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวข้องจริงๆ เรียกว่าเป็นการวิเคราะห์ทั้งวัฏจักรชีวิตของโครงการ ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Life Cycle Analysis หรือ LCA และถ้าเป็นเรื่องการวิเคราะห์ต้นทุนทั้งวัฏจักรโครงการ หรือ Life Cycle Cost Analysis ก็เรียกย่อๆ ว่า LCCA .....เอาล่ะ มาถึงตรงนี้ก็คิดว่าพอจะทำความเข้าใจอะไรที่เกี่ยวข้องกับแนวคิดของการกำหนดช่วงระยะเวลาโครงการกับแล้วนะครับ (วันนี้พอแค่นี้ก่อน ค่อยว่ากันต่อ ตอนต่อไปจะอัพเดตเกี่ยวกับปัญหาสารพัดสารพันที่มันเกิดจากความสับสนหรือเข้าใจผิดเกี่ยวกับการใช้งานไอ่เจ้าคำศัพท์ LCCA นี้กันต่อ)
------------------------------------------------------------------------
14 ต.ค.2560 มาว่ากันต่อด้วยเรื่อง LCCA
ปัญหาประการแรกที่เจอ คือ หลายๆหน่วยงาน (ของภาครัฐ) ใช้คำว่า LCCA ฟุ่มเฟือยมาก ความหมายของฟุ่มเฟือยในที่นี้คือในหลายๆโครงการที่ได้ทำการวิเคราะห์โครงการโดยที่ไม่ได้วิเคราะห์ครอบคลุมไปถึงขั้นตอนการจัดการซากหรือการฟื้นฟูกลับสู่สภาพเดิม แต่ก็เรียกกันในรายงานการวิเคราะห์ว่า LCCA กันแล้ว (ไม่แน่ในว่าเป็นความเคยชิน หรือเข้าใจผิดเรียก LCCA ตามกันไป โดยไม่รู้ความหมายที่แท้จริง)
ประการต่อมา โครงการหลายประเภทในบ้านเราเมืองเรา ไม่ค่อยอยากจะวิเคราะห์ให้ครอบคลุมทั้งวัฏจักร ไม่ยอมวิเคราะห์ด้วยหลักการ LCCA ทั้งที่ควรจะต้องทำ เช่น โครงการเกี่ยวกับการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ โครงการผลิตสินค้าที่หลังใช้งานจะกลายมาเป็นมลพิษ ฯลฯ เหล่านี้ควรจะต้องทำการวิเคราะห์ให้ครอบคลุมทั้งวัฏจักร จะได้รู้กันไปว่าหากคิดต้นทุนค่าใช้จ่ายไปจนกระทั่งต้องบริหารจัดการซากหรือของเหลือใช้สุดท้ายให้เรียบร้อยโรงเรียนจีนแล้ว ยังจะคุ้มค่าไหม ซึ่งจะทำให้การวิเคราะห์ก่อประโยชน์ต่อสังคมได้อย่างแท้จริง (แต่เจ้าของโครงการไม่ค่อยแฮบปี้เท่าไหร่)
.....เอาล่ะ จบแค่นี้ก่อน
------------------------------------------------------------------------
